Zastrzeżenie: Aby przyspieszyć komunikację, korzystamy z tłumaczeń maszynowych, dzięki czemu możemy szybciej przekazywać ci informacje.

Jeśli ty i twoja rodzina zostaliście zmuszeni do opuszczenia domu w wyniku przemocy lub katastrofy, w tym artykule znajdziesz wskazówki, jak pomóc dzieciom w radzeniu sobie ze stresem, który mogą odczuwać.

Jak nagłe lub przymusowe przeniesienie może wpłynąć na dzieci?

• Zniszczenia, obrażenia i śmierć powstałe w wyniku nieoczekiwanego lub niekontrolowanego zdarzenia są trudne do zrozumienia dla większości młodych ludzi.
• Po katastrofie lub gwałtownym wydarzeniu młody człowiek tymczasowo traci poczucie, że świat jest bezpieczny i przewidywalny. (Dotyczy to także dorosłych).
• Młodzi ludzie w różny sposób wyrażają swoje uczucia i reakcje, zwłaszcza w różnych grupach wiekowych. Wiele z nich jest zdezorientowanych tym, co się stało, i swoimi uczuciami. Nie każde dziecko reaguje natychmiast; niektóre mogą mieć reakcje opóźnione, które ujawniają się kilka dni, tygodni, a nawet miesięcy później, a niektóre mogą nigdy nie zareagować. Na reakcje dzieci duży wpływ mają emocjonalne reakcje ich rodziców i dorosłych z ich otoczenia.
• Młodzi ludzie mogą się łatwo obawiać, że podobne zdarzenie się powtórzy lub że przemoc dotrze do nich nawet po zmianie miejsca zamieszkania, a oni sami lub ich rodziny zostaną ranni lub zabici.

Jak młodzi ludzie okazują stres

Jest rzeczą normalną, że młodzi ludzie wykazują oznaki stresu po katastrofie lub narażeniu na przemoc czy niebezpieczeństwo. Młodzi ludzie wykazują oznaki stresu w różnym wieku.

Dzieci w wieku przedszkolnym mogą

• Mieć problemy z zasypianiem
• Bardziej niż zwykle przywiązywać się do dorosłych
• Być drażliwe
• Nie korzystać z zajęć, które zwykle sprawiają im przyjemność
• Skarżyć się na bóle brzucha lub inne choroby

Dzieci w wieku szkolnym mogą

• Mieć irracjonalne lęki lub koszmary senne
• Stać się bardzo zdenerwowane z byle powodu lub bez powodu
• Źle się zachowywać, przejawiać zachowania zakłócające spokój lub mieć problemy w szkole
• Nie korzystać z zajęć, które zwykle sprawiają im przyjemność
• Skarżyć się na bóle brzucha lub głowy bez towarzyszących im chorób
• Odczuwać winę lub wstyd i czuć się odpowiedzialne za to, co się stało
• Czuć się emocjonalnie odrętwiałe

Nastolatki mogą

• Odczuwać strach lub bezradność i postrzegać świat jako niebezpieczne miejsce
• Mieć poczucie winy lub wstydu z powodu tego, co się stało
• Obawiać się, że będą postrzegane przez przyjaciół i kolegów z klasy jako inne lub nienormalne
• Angażować się w zachowania impulsywne
• Mieć problemy z koncentracją
• Nie czerpać radości z czynności, które normalnie sprawiają im przyjemność
• Czuć się emocjonalnie odrętwiałe

Pomaganie młodym ludziom w zrozumieniu katastrofy lub aktu przemocy

Katastrofy lub akty przemocy mogą mocno uderzyć w młodych ludzi. Trudno im zrozumieć i zaakceptować fakt, że w ich życiu zdarzają się wydarzenia, których nie da się kontrolować ani przewidzieć. W obliczu nieznanej i potencjalnie niebezpiecznej sytuacji młodzi ludzie zazwyczaj szukają odpowiedzi i pomocy u dorosłych. Rozmawiaj z młodymi ludźmi na poziomie dostosowanym do ich wieku. Dzieci w różnym wieku różnie radzą sobie z informacjami. Dzieci w wieku przedszkolnym nie radzą sobie z taką ilością informacji jak nastolatki.

Aby dorosły mógł pomóc młodym ludziom w radzeniu sobie z katastrofą, musi rozpoznać swoje własne naturalne uczucia bezradności, strachu i złości, jeśli takie istnieją. Dopóki to nie nastąpi, nie będzie można udzielić młodym ludziom pełnej pomocy emocjonalnej, której potrzebują. Nie ma nic złego w tym, że dajemy młodym ludziom do zrozumienia, że nie znamy wszystkich odpowiedzi. Można to zrobić natychmiast, np:

• Informować młodych ludzi o tym, jak wyobrażasz sobie poprawę sytuacji rodzinnej – np. o planach dotyczących ich szkoły, pracy i mieszkania rodzinnego.
• Przekazywać pozytywne nastawienie “nie jestem bezradny”, podkreślając, że “razem możemy przez to przejść”.
• Zwrócić się o pomoc wychowawczą lub inną, jeśli sytuacja przekracza możliwości i kontrolę rodzica.

Działania te zapoczątkują proces zdrowienia i pomogą młodym ludziom poczuć ulgę, wiedząc, że rodzina odzyska kontrolę nad sytuacją i odbuduje ich życie.

Sposoby pomagania młodym ludziom w radzeniu sobie ze stresem

Dla dzieci w wieku przedszkolnym

• Zapewnij małe dzieci, że zdarzenie, które wypchnęło Cię z domu, nie było w żaden sposób ich winą.
• Rozmawiaj z dziećmi o tym, jak się czują, i słuchaj bez oceniania.
• Dać dzieciom do zrozumienia, że mogą mieć własne uczucia, które mogą różnić się od uczuć innych.
• Pozwól dzieciom na samodzielne rozwiązywanie problemów.
• Nie oczekuj od dzieci odwagi ani nie proś ich, by udawały, że nie myślą i nie czują tak jak one.
• W odpowiedzi na pytania przedszkolaków podawaj im niewielkie fragmenty informacji. Zbyt wiele informacji może je zdezorientować.

Dla dzieci w wieku szkolnym i nastolatków

• Jak najszybciej powróć do dawnych zwyczajów dotyczących pory snu, jedzenia itp. Jeśli nie jest to możliwe, należy opracować nowe rutyny. Struktura rutyny daje poczucie bezpieczeństwa i pewności.
• Nie należy oczekiwać od dzieci, że będą dzielne, twarde lub nie będą płakać.
• Nie należy umniejszać znaczenia tego wydarzenia lub zakłóceń związanych z przeprowadzką rodziny.
• Przytulaj swoje dzieci. Przytulanie daje dzieciom świadomość, że ktoś jest przy nich.
• Pozwól na specjalne przywileje, np. pozostawienie zapalonego światła, gdy dzieci śpią.
• Spędzaj z dziećmi więcej czasu przed snem. Czytaj bajki, słuchaj muzyki i rozmawiaj w ciszy.
• Dzieci, podobnie jak dorośli, radzą sobie lepiej, gdy są zdrowe. Upewnij się, że dzieci spożywają zbilansowane posiłki, mają odpowiednią ilość ruchu i wystarczająco dużo odpoczywają.
• Znajdź sposoby, by podkreślać dzieciom, że je kochasz.
• Zachęcaj dzieci i młodzież do poczucia kontroli, pozwalając im wybierać ubrania, jedzenie podczas posiłków itp.
• Zachęć nastolatka do rozmowy w cztery oczy z zaufaną osobą dorosłą lub w małej grupie rówieśników o wydarzeniu i zakłóceniach związanych ze zmianą miejsca zamieszkania. Na ogół rozmowa jest najbardziej skuteczna, gdy zaczyna się od ogólnych wydarzeń, następnie przechodzi się do doświadczeń związanych z konkretnym wydarzeniem, a potem do doświadczeń poszczególnych osób związanych z tym, co się wydarzyło.
• Nastolatki mogą chcieć porozmawiać o wartościach, kwestiach moralnych i znaczeniu katastrofy lub aktu przemocy.

Kiedy młodzi ludzie mogą potrzebować dodatkowej pomocy

Może dojść do sytuacji, w której młodzi ludzie będą potrzebowali dodatkowej pomocy w radzeniu sobie z emocjonalnymi następstwami katastrofy lub aktu przemocy albo z zakłóceniami związanymi ze zmianą miejsca zamieszkania rodziny. Młodzi ludzie mogą skorzystać z pomocy pracownika służby zdrowia, jeśli stres emocjonalny nie ustępuje w ciągu kilku tygodni lub jeśli wystąpi któraś z poniższych sytuacji:

• Stałe i agresywne wybuchy emocjonalne.
• Przejawiają poważne problemy w szkole (np. bójki, opuszczanie zajęć, kłótnie z nauczycielami lub bójki o jedzenie).
• Całkowite odsunięcie się od rodziny i przyjaciół.
• Nie radzi sobie z rutynowymi problemami lub codziennymi czynnościami.
• Angażowanie się w akty wandalizmu lub działania nieletnich naruszające prawo.
• Wyrażanie myśli samobójczych.

Zwrócenie się o pomoc nie jest oznaką słabości. Ludzie mają swoje granice i czasami potrzebują pomocy, gdy ich granice są przekroczone. Szukanie pomocy u innych może przynieść rozwiązania, które mogą być nieznane tobie.